anging Utara “si Merarei”
anging Timur “si Raki”
anging Slatan “reghes en Timu”
anging Barat “si Wa’at”
anging Timur-Laut “Ta’angan”
anging Ribut “Maèdolèwo”
anging Taputar “Sali’dek”
sabla Utara “Amian”
sabla Timur “Sedangan”
sabla Slatan “Timu”
sabla Barat “Talikuran
KATA TANYA = LELILA’AN WAWUIEN (bahasa Toundano):
siapa = sèi (b Toundano);
apa = sapa (b To);
bagaimana = kumura (b To);
kapan = kawisa (b To);
di mana = waki wisa (b To);
kenapa = ka’a (b To);
ada apa = em bawèan sapa (b To);
dengan siapa = wo si sèi (b To);
tinggal di mana = maena’ wisa (b To);
nama(ngaran) kamu(kou/nu) apa/siapa(sapa) = sapa ngaranu (b To).-
Thanks atas bantuannya = Makasè nèi mou i sawang.
Tuhan Yang Maha Esa yang ada bajaga ini dunya = Opo Empung minalar eng kaoatan”.
“sapa lèi yg so jaga kalu bukang mama dèng papa = sèi tarè sè minaror sa rei’ sè ina’ wo ama’ “.
jaga baiko (mengikuti) = mengi’it:
“dèpè mama jaga iko dèri dia anak prampuang pranggang lèi = si ina’ ena mengi’it nisia ka si wiko’ki’pè’ (wiko’-oki’-pè’).
jaga suru (di suruh2) = rerèoan:
“lantarang dia paling adè salalu dia dorang jaga suru = ka si taweng maoki-oki’la nisia rerèoanèa”.
jago (perkasa) = wuaya:
“laki2 jago dèpè kaka = si tuama wuaya si patuarina”.
jalang balènggang (jalan sambil melenggang) = mepayos:
Bert Toar Polii – LESTARIKAN BAHASA TONDANO